De Helling (4) – Emotionele politiek
Mijn reactie op ‘Waar dumpen we ons geboorteoverschot‘ van Hagar Roijackers.
Optimisme versus egoïsme
Een discussie over overbevolking – dat is wat ik wilde. Maar het lijkt alsof het blijft steken in de vraag of het probleem überhaupt wel bestaat. Jij verwees naar Juffermans’ e-boek, waarvoor dank. Henk Daalder vond dat de aarde nog veel meer mensen aan kan, zolang we maar zuiniger worden; een debat is volgens hem niet nodig. Ook op jouw stukje reageerden betrokkenen verdeeld. Zoals altijd zijn de data van demografen en andere wetenschappers op verschillende manieren te interpreteren. Het enige waarover we het eens lijken te zijn: met de huidige consumptiepatronen en een bevolkingsgroei raakt de aarde overbelast.
Ik wil best meegaan in de veronderstelling dat de aarde in theorie nog miljarden meer mensen kan dragen. Maar tussen theorie en praktijk gaapt een groot gat. In de praktijk zijn wij Westerse mensen namelijk egoïstisch. Natuurlijk zou het geweldig zijn als we allemaal zuiniger werden, een superoplossing, maar ik vind hem wat optimistisch. Want zolang het niet verboden is plofkippen te eten of je televisie dag en nacht aan te hebben, doen de meeste mensen gewoon waar ze zin in hebben. Als we onze voetafdruk zonder vrijheidinperkende wetten onvoldoende kunnen verkleinen, moeten we toch eens kijken naar het aantal Nederlanders. Want: verbruik = voetafdruk x aantal inwoners.
Mag voortplanting politiek zijn?
Jij schreef: “Ik vind het als moeder ook lastig om iets dat zo´n persoonlijke en emotionele kant heeft maatschappelijk of politiek te maken.” Ik begrijp je terughoudendheid, want waar ligt de grens tussen zelfbeschikking en wettelijke bepalingen? Giorgio Agamben heeft de gevaren van een biopolitiek helder beschreven; zodra de overheid zich het recht toe-eigent over leven en dood te beschikken, worden de juridische verschillen tussen een rechtsstaat en een concentratiekamp steeds kleiner. Maar aan de andere kant: Nederland bemoeit zich al lang met leven en dood. We hebben wetgeving over IVF en euthanasie; toch ook emotionele onderwerpen. Waarom mag de politiek zich niet verder met voortplanting bemoeien?